Aputip allanngorarneranik misissuineq

Snow2Rain (apummiit sialummut) Tasiilami paasissutissanik katersilluni sulinermit nalunaarusiaq, Tunu (immikkoortup tullia)

‘Antropologi sneklimalogilu apummut iserput…’ Quujasaariniaraluarluni oqaluttuap aallartinneratut nipeqarsorineqarsinnaavoq, uannulli suleqatigiinnissamut soqutiginartumut aallartinneruvoq, tamannalu illoqarfimmi avinngarussimaqisumi pivoq tassalu Kalaallit Nunaanni Tasiilami. Antropolog-i suleqatigaara: Anna Burdenski. Tyskiuvoq Ph.d.-kandidat-illuni Wien-ip universitet-iani. Sneklimatologi tassa uanga: Jorrit van der Schot. Holland-iminngaanneerpunga ph.d.-kandidat-iuvunga Graz-ip universitet-iani. Nunanit assigiinngitsuneersuuvugut assigiinngitsunillu tunuliaquteqarluta assigiinngitsunik kinaassuseqarpugut sammisanilu assigiinngitsuni arlaqartuni østrig-imi universitet-ini assigiinngitsuni suliaqarluta. Marluuffigisarpulli tassaavoq fagit akimorlugit ilisimatusarnermi projektimi Snow2Rain-imi suleqatigiikkatta, tassanilu aput eqqarsaatigalugu avatangiisit allanngorarnerat taassumalu tasiilami innuttaasunut sunniutai ilisimatusarfigalutigit. Immikkut pingaartillugu nittaattarnerata sialunngoriartuaarnera soqutigaarput. Silaannaap allanngoriartornera ilutigalugu siunissami issittup kissatsikkiartornera taamaasillunilu masanneruleriartornissaa ilimagineqarpoq. Tamanna pillugu blogindlæg-itta ilaanni annertunerusumik atuarsinnaavutit. Tassani Annap, uanga Tasiilamilu innuttaasut suleqatigisimanerannit atuagaqarsinnaavusi.

Ilisimatusarneq piviusunngortillugu

Aputeqartumi angalanerput Nuup mittarfianut tikinnitsinnit november aallartilaartoq aallartippoq. Ilisimatusarlutali projekterput tamanna sioqqutingaatsiarlugu aallartinnikuuvoq taamanikkulli nunarsuarmi nappaalaneq Covid-19 pissutaalluni Kalaallit Nunaannut angalaniarnerput kinguartittariaqarnikuuvoq. Takorloorsinnaavat qanoq nuannaajallassimatiginersugut kiisami tikilluta ilisimatusarnerput aallartissinnaaleratsigu. Tunumut ingerlaqqinnginnitsinni Kalaallit Nunaata illoqarfiisa pingaarnersaanni isumasioqatigiinneq Greenland Science Week 2021 peqataaffigaarput, isumasioqatigiinnerup sammisaa soqutiginaqisoq ‘Making science matter’ (Ilisimatusarneq pingaaruteqarpoq) peqataaffigaarput. Pinngortitalerinerup iluani ilisimatusarnermi una apeqqut apeqqutigissallugu pitsaasuaannarpoq: ‘Sooruna ilisimatusarnerput pisariaqartoq aammalu kikkunnut iluaqutaassava?’ Silaannaap pissusaata allaannguutigiumaagassaatut naatsorsuutit inuit inuunerannut attuumassuteqaraangat (naliginnaasumik taamaattarmat) pisussatut ilimagisat erseqqissaanerillu inuinnaat inuunerannut kinguneriumaagassaasa allannguutissaat paasiniarnerannut iluaqutaasarput. Tamanna piviusoq piffimmi aaliangersimasumi atorluarnerusinnaavoq. Assersuutigalugu projektiminngaanniit ilisimasaq nunami piffinni allani atorluarneqarsinnaavoq. Taassuma piviusup saniatigut projekterput aamma allamik pingaaruteqarpoq. Ph.d.-mi ilisimatusartut marluk sammiviit assigiinngitsut atorlugit suleqatigiinnerat annertusinnaavoq pikkunarlunilu. Kisiannili ilinniarfigingaatsiarutsigu innuttaasunut isumassarsissutaalluarsinnaavoq innuttaasullu ilisimatusarnermut akuunerulersillugit, tamannalu pisinnaavoq ilisimatusarneq innuttaasunut isumaqarpat. Taamaasilluni ilisimatusarneq inuinnaat inuunerannut toqqaannartumik attuumassuteqarluni.

Fagit akimorlugit eqqarsartariaaseq: 2 + 2 = 5

Annalu suleqatigiinnerput soqutiginartoq sakkortoorlu aallartippoq Tasiilamut tikinnitsinniit. Fagit akimorlugit ilisimatusarneq- taanna qanoq isumaqarpa? Uanga akissagaluarpunga: Ilisimatusarneruvoq sammiviit assigiinngitsut akuleruffiat tamatumalu sammisat assigiinngitsut ilassuteqaqattaarnerisigut sammisat naleqarnerulersittarai. Immaqa nassuiarneqarsinnaavoq soorlu 2 + 2 = 5. Sammiviit marluk imminut tapitartuutsillugit ilimaginngisamik ajunngitsumik kinguneqartarput. Paasilluarnerorusukkutsigu Tasiilarmiut inuunerat qanoq innersoq pitsaanerusumik ilinniarfigisinnaaleratsigu aamma aputip allanngorarnera ilinniarfigisinnaalluarnerulerparput, tamannalu inunnut isumaqarluarpoq. Aammalu aputip silallu allanngorarnerisa ilinniarneranni inuit inuuffigisaata allanngoriartornerat paasilluarnerulerparput.

Tamakkua akulerussuunnerisigut pinngortitamik ilisimatusarsimanerup apummillu ilisimatusarsimanerup inoqarfimmilu ilisimasat akornaniittoq qunneq matuniarsaraarput taakkualu ataatsimut qulequtanngortillugit, taamaasilluni ilisimatuut innuttaasullu attaveqaqatigiinnerat isumaqalersillugu. Tamaammat ulluinnarni innuttaasunik peqateqalerusunnerput piffissamik atuiffiulluarpoq, imatuunngitsoq innuttaasunut akuleruteqqaarnata workshop-ertitsilluta apersuillutalu ilisimatusarnermi anguniakkagut innuttaasut ilikkaqqaarnagit anguniarsaralutigu.

Tamakku allaaserigaangakkit ajornanngitsuaqqatut misinnarsinnaapput. Piviusumilli suleqatigiinniartarnerput ajornakusoorsinnaasarpoq. Ilaatigullu sulinerput toqqissisimaarfiuunnartanngilaq. Ilisimatusarnermi sammivitta assigiinnginnerat oqaatsinillu atuinerput ilaatigut assigiinngitsorujussuarmik aallartinniarfeqartarlutik. Ilisimatusarnitsinnut pullaviit isumaqatigiinngiffiusartut iluarsiniarsimavagut, aammalu immitsinnut paasitinniarsimalluta sammisatsinni pullaviit suut uagut sammisatsinni naliginnaasuunersut. Tamanna ilinniarfiuvoq imaannaanngitsoq angusaqarfiulluartorli, tassami aamma eqqarsaatit imaattut ‘sooruna aamma taamatut ilisimatusarnera ingerlakkiga?’ aammalu ‘sooruna ataatsimoornissaq pisariaqartoq?’ ilaatigut sapangeqqaartariaqarsimavagut.

Ilisimatusarnermi projekterput naammasseqqajanngilaq. Aammalu suleqatigalu maanna 3.000 km ungasitsigivugut. Juunimi Tasiilaliaqqissaanga nammattagara piffimmi tassani paasissutissanik katersanik ulikkaartoq. Anna Tasiilamiiginnassaaq paasiniaqqissallugu innutaasut apummik inooqateqarnerat. Taamaattoq suleqatigiinnerput pissangartoq ingerlaqqissaaq.